Pochodzenie Leliwy
Symbol półksiężyca spopularyzowany został na Podlasiu i Litwie w okresie unickim. Wraz z krzyżem jest znakiem maryjnym symbolizującym zwycięstwo dobra nad złem, światła nad ciemnością. Półksiężyc najczęściej występuje u nasady krzyży kutych, wieńczących ramiona oraz szczyt drewnianych krzyży cmentarnych i przydrożnych. Bywa też mocowany na kamiennych postumentach. Nie jest to, jak wielu błędnie interpretuje, wywyższenie chrześcijaństwa nad islam. Jest skrótem myślowym, symbolem Matki Bożej stojącej na księżycu w nowiu, depczącej bosa stopa głowę węża. Z tej przyczyny wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej od dołu zamyka forma półksiężyca.
Na deskach wotywnych półksiężyc jest umieszczony w towarzystwie dwóch, a nawet trzech gwiazd. W ludowej pieśni wielkoruskiej, opisującej krainę zmarłych, występują symboliczne trzy księżyce i trzy zorze. Na Mazowszu po wsiach również rozróżniano trzy zorze w zależności od pory dnia: poranna, południowa i wieczorna. Zorza to najjaśniej świecąca na niebie gwiazda nazywana leluja, leliwa. Podobna symbolikę posiada herb leliwa przedstawiający na błękitnym polu złoty półksiężyc zwrócony rogami ku górze, a nad nim sześciopromienną złota gwiazdę. Leliwa jest jedynym w polskiej heraldyce znakiem wywodzącym swoja historie bezpośrednio ze słowiańskiej mitologii. Symbolizuje małżeństwo księżyca i zorzy. Pieczętowały się nim rody Dobrzańskich, Bułghaków, Chłopeckich, Czapskich, Giesztołtów, Kochanowskich, Melsztynskich, Morsztynów, Podhajskich, Sienkiewiczów, Tarłów, Tarnowskich, Tyszkiewiczów, żuławskich itd.
